System wczesnego ostrzegania
19.04–26.05.2024
Pałac Czapskich ASP w Warszawie
ul. Krakowskie Przedmieście 5
Czy poprzez swoją twórczość i zaangażowanie artyści są w stanie zasygnalizować zbliżające
się niebezpieczeństwo? Takie pytanie stawia kuratorka Diana Lelonek, zestawiając prace Rajmunda Ziemskiego z aktualnie tworzącymi artystkami i artystami z Polski i zagranicy.
Punktem wyjścia wystawy System wczesnego ostrzegania są obrazy Rajmunda Ziemskiego, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli powojennego malarstwa polskiego, zestawione z pracami współcześnie tworzących artystów: Matthiasa Garffa, Joanny Rajkowskiej, Anny Siekierskiej, Bartka Zalewskiego, Weroniki Zalewskiej i Zoe (Małgorzaty Gurowskiej i Agaty Szydłowskiej).
Prace zeprezentowane na wystawie łączy niepokój twórców o przyszłość Ziemi, natury i człowieka.
Nazwa wystawy System wczesnego ostrzegania bierze się z funkcji, jaką w kopalniach XX wieku pełniła klatka z kanarkiem. Stanowiła ona „żywy” czujnik, który ostrzegał górników przed niebezpieczeństwem wybuchu. Kanarki są bardzo wrażliwe na gazy, szczególnie toksycznego tlenku węgla. Ptak bardzo szybko odczuwa jego obecność, w widoczny sposób zmienia się jego zachowanie – traci przytomność i przestaje śpiewać, co dawało górnikom sygnał do ewakuacji. W kopalniach od 1986 roku używa się już elektronicznych czujników, mimo to przetrwał idiom „Canary in the coal mine”. Jest on używany jako określenie wrażliwej osoby, która z wyprzedzeniem wychwytuje zmiany i ostrzega przed zbliżającą się katastrofą. Czy podobną rolę pełnią artyści? Czy intuicja artystek i artystów może być również traktowana jako system wczesnego ostrzegania?
Rajmund Ziemski uważał, że rolą artystów jest właśnie ostrzeganie. Sam o swoich płótnach mówił: Współczesna cywilizacja zafundowała nam tyle gróźb, z groźbą atomowej zagłady na czele, że sądzę, iż podstawowym zadaniem artystów w tej chwili jest: ostrzegać. I to właśnie chcę robić. Moje obrazy nie mówią o urokach świata, a przestrzegają przed najgorszym, przed obłędem, przed dehumanizacją. Moje intencje są jasne. Obawa wynikająca z troski i miłości to zupełnie coś innego niż przerażenie.
Organizatorzy wystawy: Fundacja Rajmunda Ziemskiego, Ziemski Art. oraz ASP Warszawa
Partnerzy: Fundacja PGE, Eneris, dela.art collection, TESTA
Oficjalna strona wystawy